Ayda Says:

لابد حوالی سال هشتاد و سه بوده، یکی از عجیب‌ترین سال‌های زندگی من. داشتم پریشان‌گویی می‌کردم، آشفته و پشت سر هم. یه جایی اون وسطا مرد بی‌مقدمه گفت خیالت راحت، هر اتفاقی که بیفته و هر بلایی که سر رابطه‌مون بیاد، رازهات پیش من محفوظ می‌مونن.

سال‌های بعد اون‌قدر زندگی من عوض شده بود که دیگه هیچ رازیم راز نبود، حرف اون شبِ مرد اما عجیب به دلم نشسته بود. بعدها که وارد روابط عجیب و غریب شدم، یادم موند که به آدمِ مقابلم بگم خیالت راحت، هر بلایی که در آینده به سرِ رابطه‌مون بیاد، رازهات پیش من محفوظ می‌مونن. درسته که ماها به شکلِ مریضی آدمِ روایت کردن‌ایم، اما من به شخصه هرگز دیتیل رابطه رو علیه خودت استفاده نخواهم کرد. یادم موند و یادم بمونه هم‌چنان اولین ویژگی مهم برام قابل اعتماد بودنِ طرفِ مقابلمه. هنوز چیزی بیش از این بهم احساس امنیت نداده و برعکس هنوز چیزی بیش از این ناامنم نکرده.

Seth Says:

Decisions.

You don't run a punch press or haul iron ore. Your job is to make decisions.

The thing is, the farmer who grows corn has no illusions about what his job is. He doesn't avoid planting corn or dissemble or procrastinate about harvesting corn. And he certainly doesn't try to get his neighbor to grow his corn for him.

Make more decisions. That's the only way to get better at it.

send to all

خیلی ایمیل جواب نداده از این وبلاگ دارم، می دانم. عذرخواهی نمی‌توانم کنم چون تعطیلات بوده‌ام و تمام تعطیلات کلن چند دقیقه به ایمیل وبلاگ دسترسی داشتم. عمدن ایمیل کاری و ایمیل رسمی و ایمیل وبلاگ رو روی موبایل یا کیندل رجیستر نکردم تا فقط وقتی زندگی‌م روتین باشه به من راه داشته باشند.

قول می‌دم یکی یکی به زودی به همه ایمیل‌ها جواب بدم، اما هنوز دو هفته مونده تا تعطیلاتم تمام بشه و بنابراین کماکان زنگی سلانه سلانه‌ای خواهم داشت.

جیا

فکر کنم این بار ان‌امی باشد که این‌جا می‌گویم: اگر زندگی من فقط مجموعه‌ی همین نامه‌هایی باشد که در نتیجه‌ی دوری با دوستانم رد و  بدل می‌کنیم، باز هم راضی‌م ازش. یکی می‌پرسید چطوری توی دوری توانسته‌ای رابطه‌های‌ت را با آدم‌هایی که شهر که هیچ، کلن توی کشور دیگری زندگی می‌کنند حفظ کنی. با نامه‌های پر از جزییات از این دست. من و جیا کلن یک سال با هم توی یک شهر زندگی کرده‌ایم. بقیه‌ای این شش سال را حتی توی یک کشور مشترک هم زندگی نکرده‌ایم. سه روز پیش داشتم توی مترو این ایمیل‌ش را می‌خواندم و فکر کردم این نامه کلن نمونه‌ی آرمانی ایمیل‌هایی است که توی این شش سال بین ما رد و بدل شده. ازش پرسیدم توی یک فضای فارسی زبان آیا می‌توانم پابلیشش کنم؟ گفت باشد. ترجمه اگر کنم از کیفیت‌ش کم می‌شود، همین طوری می‌گذارم. اگر روزی یک کتاب نوشتم که فرم‌ش سفرنامه‌ای نبود، حتمن فرم‌ش مجموعه‌ی نامه خواهد بود.

Hi dear Sara!

How's life with you? I miss you girl:)! A friend offered to go to Paris for NYE; if you'd been around (don't tell me that you are:D!!!) i would have done it for sure. Now just too much immobile mainly because of yet another annoying, strange, weird love story:). Anyhow - that's the good news: love is in the air again! I can do it! Yay!:) Just love can not do it for me as it seems:D. I'll explain briefly, it's entertaining. How about you though? Are you ok? Everything quiet in Kabul, or are you staying on site again? How's the work evolving? Are you happy with your job? For sure the experience is priceless, isn't it? How about your ambitions, do you count on and wish to stay much longer in the country? Best of luck with it, you're a hell of a strong person with always brilliant projects! Ah, that's something else: am working on redefining mine. Still aiming at the agricultural enterprise in some years, for now applying for jobs and prioritising daily troubles. Such as love. Here we are again:D. 

So, quickly: i met a guy. His name is Karl, he's from Austria but he's not a creep (everyone else i met from there was so far). In fact, after a few dates just when i allowed myself to really get into him... it turned out his dad who did not raise him, is Iranian. Hehe (had the dad had even the slightest influence in his upbringing then i would have knocked it off-no offence, but I think you understand me after the disaster I had experienced  anyway K in fact is a lovechild and his dad has got another family which didn't know about him). Anyhow, that's a sidetrack. Because i wish i could tell you every little funky, amazing, brilliant and endearing detail of how we met and how we feel, but it all got cut short after 2 weeks. Because i got cold feet, realised it went too fast for me after all that happened with Arash (whose name somehow just seems to be griffed in my memory so when i wake up in the middle of the night... etc:( ).

I cause a scene, dear Karl is very disappointed, understanding and then called it a 'pause' - and two days after his ex girlfriend emails him out of the blue, that she is coming back (she's American) and staying with him all of December! So he emails me in shock, we have a long dinner and discussion, he makes statements such as 'it had been so much easier if we had just been together'; 'those two weeks with you were better than all this relationship with her' and asks me if i want to meet her. I am confused, can't say i'm not over my ex one day, and have forgotten all about him the next just because some other woman shows up.... ;). Plus they've been together for two years, you have to respect that. If she still sees something in him, and he still sees something in her, they should go for it i guess. They know better than me after two weeks of dating.... So, that was the decision. He was going to give it another chance with his ex - and then at goodbye (after he gave me his gloves;) ) he says we should see it as if we'd both go on a long business trip and see each other again in January ... Of course, with all the affectionate bonds there were between us, there was a bit of going back and forth, but eventually we have not been in contact since early December  And now that January is approaching and he might be getting back in town, with or without girlfriend, ex gf or whatever, i get extremely restless:). Sigh... He didn't contact me at all, which i think he didn't have to but he could have - for example, the friend who introduced us is a close friend of his. And sometime mid-December he sent her an email asking her to proof-read 'an email to break up with someone'. My friend had been travelling was not completely informed on every player in the game;), so consulted me. Which he know she would have done one way or another. Anyway - of course, it's the worst thing ever to break up over email, and it shows again that he's a softie. But only when it comes to women or loved ones, so it can be forgiven i think;). And its also a very bad thing for the gf/ex gf to do to just force herself on someone for a month, after you let your relationship wear down for a year, then spend a horrible month together in summer (his wordings of course) and break off all contact. Anyway. I told myself and my friend that Karl would be very unlikely to break up with her before Christmas  because where would she go if not to Vienna to him and his mum (ouch), and he's such a good soul:). 

So now i'm sitting, waiting, crossing my fingers, praying, WANTING HIM BACK!!! :) Of course realising that i'm not even sure for how long i want him back - it could be only for a month or two. But it might as well be a lifetime. Just sincerely hope and wish we get a chance to explore a bit more of how we'd work in a couple. As for my part - i've taken care of it, have been seeing a psychologist the past few weeks to get Arash tuned out of my brain (i dont quite believe in therapy, still, but it might speed things up - hopefully)! At least i think there's more room to start something new, and even maybe start it simultaneously with the apparently still ongoing detachment process. 

Anyhow - i'm quite proud of myself not interfering with his process with The Other Woman (very existential subject though, quite strange to be confronted with love and jealousy and rivalry in this way!!!), and still believe the chances have always been at least 60-40 in my favor;). But by now he might not be into any dating at all. Or not into dating me anymore (not so likely) or have met someone else (unlikely too) - or... whatever. He might be dead, problem solved ;). Hehe no, seriously, i find myself starting to massively look forward to seeing him again, and my ratio trying to temper my emotions:). Let's see what happens. For now, i think i'll text him at new-year - just because i want to and Christmas is over:). 

Well, that was it for the weird love story. Sorry for ranting on about it - i wish it was a better story about a techno-loving, chemistry&finance educated, culturally interested, socially extremely skilled, waltzing and chocolate cake eating, Iranian blooded, Austrian minded guy:). And i wish it wasn't that long;), sorry again! But it got my mind off of other things and people, and it reminded me there's a whole bigger world out there. That's already a good thing i reckon:). 

How's your love life? Still experiencing the joy of being a scarce and sought-after commodity as a woman in the Afghan expat community?;) It can be very good as well, at times. At least a great second best - if you choose to consider a happy relationship a realistic option and not a myth;). Or maybe much different subjects - well i have to say i don't talk (if only for the sake of the length of this email;)) about social life, church where I'm integrating a lot again, to my satisfaction, the tons of handcraft/music projects I'm doing. I'd love to hang out with you again Sara! Live in the same city: Chat, listen to great and heartfelt music, smoke chicha (you do, right?):)!!!. In fact, maybe it'd be feasible to visit Uzbekistan together! It's around the corner for you, it's high on my list to visit friends again and i know you love the silk road countries too. Not sure if you want to go back to Uzb in particular? First thing is for me to find a new job though. Working on it! Hard! Wish me luck:). 

Well, dear, thinking of you in that tough but fascinating country, I hope your having a fun weekend and NYE without any 'fireworks' but with lots of friends, happiness, good cheer and optimism! Big hugs to you, take care!

Kisses, Gea   

PS: please tell me if you are in Paris, I can drive down to Paris and be there late in the afternoon of 1st, so we can hang out for a couple of days...

Don't forget the Big Picture

‌تقریبن هر شش هفته‌ یک بار می‌آیم خانه؛ دو روز اول به خانه تکانی می‌گذرد، خانه‌ تکانی‌های یک و نیم ماه یک‌بارم در حد خانه‌ تکانی‌های سال نو است. تمام روز اول را به دور ریختن می‌گذارنم: کاغذها، لباس‌ها و کلن هر چیزی که دستم بیاید. خانه توی نه ماه گذشته با سرعت خوبی دارد تبدیل می‌شود به این خانه‌های مینیمال. خانه‌ی دوستانم هم که می‌روم یکی یکی به‌شان یادآوری می‌کنم که ئه هنوز این دستگیره‌ی در را درست نکرده‌اید؟ اوه این گل را نکاشته‌ای توی یک گلدان بزرگ‌تر؟ مگر قرار نبود مبل را بکشید این ور و دکوراسیون خانه را عوض کنید؟ وقت حرف زدن هم همین طور است، مدام به‌شان یادآوری می‌کنم که فلان کار را مگر قرار نبود انجام بدهید. هنوز مقاله‌ی اول تزت را ننوشته‌ای؟ وای  هنوز کلاس عربی‌ت را ثبت‌نام نکرده‌ای؟هنوز امتحان وزارت امور خارجه را نداده‌ای؟ الان هشت ماه است  می‌خواهی کارت‌ت را تمدید کنی. ای وای رزومه‌ت را آپدیت نکرده‌ای؟  تو الان هشت ماه است می‌گویی از کارت راضی نیستی، شروع کرده‌ای جای دیگری اپلای کنی؟ پس هی نق نزن تا خودت قدم برنداشته‌ای.

ایران هم که می‌روم با تقریب خوبی همین‌م. چون الان خیلی بیش‌تر از قبل ایران می‌روم و آن‌قدر زود به زود می‌روم که می‌توانم زندگی دوستانم را طوری دنبال کنم که انتقاد کنم.

این چیزی که توی ذهنم هست را نمی‌دانم چطوری می‌شود نوشت. از این موقعیت تقریبن کنار گود خودم راضی‌م. هم در مورد زندگی خودم و هم زندگی اطرافیان‌م. همه‌ي ما آن‌قدر درگیر زندگی روزمره می‌شویم که گاهی ماه‌ها یک کار ساده مثل درست‌کردن یک دست‌گیره‌ی در را پشت گوش می‌اندازیم؛ گاهی وقت‌ها یک سال طول می‌کشد تا مقاله‌ای را که قرار بوده بنویسیم، بنویسیم. سه سال درمورد دوباره از نو شروع به زبان خواندن کردن حرف می‌زنیم و آن‌قدر طول‌ش می‌دهیم که تمام آن یک سالی را که مثلن آلمانی خوانده‌ایم با فراموش کردن آن‌چه بلدیم به باد می‌دهیم. همه‌ی این کارها کارهایی هست که ممکن است یکی دو ساعت یا حداکثر یک هفته  پروسه‌ی شروع یا حتی کلن تمام کردن‌شان طول بکشد. اما روزها می‌گذرد و ما کاری نمی‌کنیم، چون برای هر روزی که می‌گذرد توجیه لازم و کافی داریم برای دست روی دست گذاشتن. این همان فراموش کردن the big picture است، یعنی وقتی راه می‌رویم فقط جلوی پای‌مان را نگاه می‌کنیم، به افق نگاه نمی‌کنیم. وقتی فقط جلوی پای‌ت را نگاه کنی یک دفعه بدون این‌که خودت متوجه شوی بعد از پنج- شش سال می‌رسی به یک جایی که اصلن نمی‌خواسته‌ای و جا می‌خوری و از خودت می‌پرسی ئه من چرا این‌جام؟ خب این‌جاییم چون توی تمام پنج سال گذشته فقط پنج شش بار(معمولن قبل از این‌که سال نو شود) سرمان را بلند کردیم و به دور دست نگاه کردیم و ته راهی که داریم می‌رویم را دیده‌ایم. این‌قدر درگیر تمام کردن همان روزمان بوده‌ایم که که آن سال یا چیزی را که از زندگی می‌خواهیم فراموش کرده‌ایم. برای همین  هم خوب است که یکی که توی زندگی روزمره‌مان نبوده بیاید و هی به‌مان یادآوری کند. اگر هم کسی نباشد که هی به‌مان تلنگر بزند، سفر هم می‌شود جایگزین‌ش شود، هر بار که سفر می‌روی این فرصت را داری که زندگی‌ت را از بالا نگاه کنی.

 افغانستان کار کردن به خاطر طبعیت پر از تغییرش به من این فرصت را می‌دهد که تقریبن هر روز سرم  را بلند کنم و افق راهی را که دارم می‌روم ببینم. برای این‌که اصولن سختی کار طوری است که نمی‌توانی سرت را بندازی پایین و کارت را انجام بدهی؛ ماستت را بخوری و فقط جلوی پای‌ت را نگاه کنی. برای این‌که چیزهایی که جلوی پای‌ت است و ممکن است باعث بشود زمین بخوری مثل موانع زندگی در پاریس سنگ‌ریزه‌های کوچک نیستند، این‌جا به دیوار بر می‌خوری و بن‌بست‌..؛ همین هم است که کلن روزمره‌گی را فراموش می‌کنی، نمی‌توانی برای خودت ریتم خاصی داشته باشی، حتی فراتر از این، جلوی پای‌ت را نگاه کردن را فدای به افق نگاه کردن می‌کنی.

چرا نویسنده نشدم؟ 7

سه روز تهران بودم، حالا هم سه روز است پاریس‌م. آنا می‌پرسد چرا نمی‌نویسی، می‌گویم برای این‌که همه‌ چیز به نظرم خیلی معمولی و تکراری می‌آید. بعد به این فکر می‌کنم که این جایی که ایستاده‌ام، جای خطرناکی است؛   این‌که فکر کنم فقط جنگ و فقر و سختی  ارزش نوشته شدن دارند. با مهین در مورد نوشتن حرف می‌زدیم، گفت خیلی خوب است که می‌نویسی، گفتم می‌دانی از این می‌ترسم که نوشته‌های‌م نباشند که جذابیت دارند، محیطی که درش زندگی می‌کنم و زندگی غیرثابتم باشد که باعث می‌شود کسی بخواندم، به خاطر یک جور حس پی‌گیری. فکر می‌کنم خودم احمقانه‌ترین سریال‌ها را صرفن به خاطر پی‌گیری داستان‌شان شده نگاه کنم یا ساده‌ترین وبلاگ‌ها (سادگی در نثر و شیوه‌ی روایت و چیزی که روایت می‌کنند) را برای این‌که می‌خواهم ادامه‌ی زندگی نویسنده را بدانم با پشتکار پی‌گیری می‌کنم. فکر می‌کنم هر زندگی ارزش روایت کردن و خوانده شدن دارد، صرفن باید خوب بنویسی‌ش، و هیچ مدرکی ندارم که ثابت کند که بلدم بنویسم، مگر این‌که تن به دهم به جایی غیر از این وبلاگ نوشتن.

یک چیز دیگر هم هست: ناشناس ماندن؛ چیزهایی که به فارسی و انگلیسی می‌نویسم شبیه هم نیستند،‌ مکمل هم‌اند. به انگلیسی از دوستان و فضای  فارسی زبان‌م می‌نویسم  و در فارسی از دوستان غیر ایرانی که نمی‌توانند فارسی بخوانند. دلیل‌ش این است که نمی‌توانم فکر کنم هیچ کدام از دو گروه چیزهایی که می‌نویسم را بخوانند و هنوز بعد از پنج سال دچار این توهمم که ناشناس می‌نویسم و فکر می‌کنم نام بردن از اطرافیانم ناشناس بودنم را به خطر می‌اندازد.  البته که این مطلق نیست، گاهی وقت‌ها گذری از دوستان فارسی زبانم نام برده‌ام، یا حتی ازشان به مناسبتی مفصل نوشته‌ام. اما این نوشته‌ها خیلی محدودند. از دوستان غیر فارسی زبانم هم هایکه و پر فارسی می‌خوانند و یکی دوبار اتفاقی پای‌شان به این وبلاگ باز شده و بهم گفته‌اند که فلان پست را خوانده‌اند و فهمیده‌اند که وبلاگ من است.  البته حالا دیگر مطمئنم که ناشناس بودنم صرفن توهمی است که به‌ش وابسته شده‌ام.

پشتکار ندارم، اما یک دوره راه دور نویسندگی دانشگاه آکسفورد ثبت نام کرده‌ام (Writing Lives) و خیلی هم با پشتکار کارهای‌ش را پیش می‌برم. بلد نیستم از زاویه سوم شخص بنویسم و تلاشم برای ناشناس ماندن باعث می‌شود که فکر کنم نمی‌توانم اول شخص بنویسم و منتشر کنم. آقای نویسنده را به عنوان یک مشوق خیلی خوب دارم، اما منتقد خوب ندارم. هفته‌ی سومی که افغانستان بودم خبرنگار نیویورکر بهم پیشنهاد داد که برای‌شان یک ستون بنویسم و من به بهانه‌ی این‌که نمی‌دانم سازمان‌مان چطوری با این قضیه برخورد می‌کند رد کردم بدون این این‌که حتی بپرسم. اصلن انگلیسی چرا، می‌توانستم برای نشریات فارسی زبان بنویسم، چرا این همه بار قول دادم و هیچ‌وقت ننوشتم؟ نزدیک به پنج‌ سال است دارم وبلاگ می‌نویسم با هدف این که تمرین نوشتن کنم، اما حتی یک قدم‌ هم پیش‌تر از وبلاگ نوشتن بر نداشته‌ام. حتی یک قدم هم به عقب برگشته‌ام، قبلن روزنامه‌نگار بودم، حالا نیستم.

لیست کتاب‌های‌م

یکی پیشنهاد داده بود که کتاب‌هایی که می‌خوانم را جایی توی وبلاگ لیست کنم. لیست شاید سخت باشد با فرمتی فعلی وبلاگ  و این‌که معمولن این وبلاگ از گودر خوانده می‌شود. اما فعلن  شروع کرده‌ام هر کتابی که را که دارم می‌خوانم، اسم و لینک‌ش را بگذرام ستون سمت چپ وبلاگ و وقتی تمامش کردم با کتاب جدید جایگزین‌ش کنم.

این چند روزThe places in Between و امروز تمام‌ش کردم و کتاب را عوض کردم. 

Yalda Party

 این را قبلن گفته بودم که تعداد دوستان ایرانی‌م توی کابل با تعداد دوستان ایرانی‌م توی ایران برابری می‌کنه؟ توی آلمان و ایتالیا حتی یک دوست ایرانی هم نداشتم. توی انگلیس سارا ت بود. توی فرانسه هم فقط آقای نویسنده (چرا من همیشه می‌گم آقای نویسنده به جای این‌که نام ببرم؟ رضا قاسمی). آن وقت یک دفعه توی کابل بعد از هشت ماه نزدیک به پانزده تا دوست خوب ایرانی دارم. البته نیکلا می‌گه این کلن ویژگی کابل‌ه، چون به هر حال آدم‌هایی این‌جا هستند که وجه مشترک‌ با هم خیلی زیاد دارند و برای همین این‌قدر راحت دوست پیدا می‌کنیم. 

مهمونی یلدا گرفتم و فقط دوستان ایرانی‌م رو دعوت کردم. امروز یکی‌شون ایمیل رو ریپلای تو آل کرد که" آی وود لاو تو کام. اما یلدا کیه؟ من ندیدمش تا حالا که. دیدم؟" حالا فکر می‌کنم شاید باید تجدید نظر کنم و آدم‌هایی رو که  ایران به دنیا آمدن و ولی ایران بزرگ نشدند و فارسی رو هم با لهجه حرف می‌زنند و می‌پرسند یلدا کیه نذارم توی لیست دوستان ایرانی‌م.  خیلی دوستشون دارم‌ها و اهل هر کجا که بودن دوست خوب حساب‌شون می‌کردم. اما نباید بگذرامشون توی لیست ایرانی‌ها و با افتخار از رکورد دوست‌یابی بگم.

The Brutal Game

"Great Carthage drove three wars. After the first one it was still powerful. After the second one it was still inhabitable. After the third one it was not possible to find it."

Bertold Brecht

بزرگ که بشم

این آدمه چقدر خوب می‌نویسه لعنتی. غبطه می‌خورم بهش. حالا آدمی مثل آیدای پیاده رو این‌‌طوری برای خودم توجیه می‌کنم که احتمالن بزرگ‌تر و با تجربه‌تره از من‌ه. از قدیم این سن و تجربه توجیه مناسبی بوده برام وقتی کم می‌‌آوردم تا مثلن امید  رو از خودم نگیرم. مثلن اگر می‌بینم جی‌اف‌کندی سخنرانی‌هاش بی‌نظیره، فکر می‌کنم دلیل‌ش اینه که اون چهل و پنج سالش بوده و من هم به اون سن که برسم  و بزرگ که بشم می‌تونم اون‌طوری بنویسم و سخنرانی کنم. حتی اگر طرف یک‌سال از من بزرگ‌تر باشه و مثلن به‌ترین نویسنده‌ی زنده‌ی دنیا باشه فکر می‌کنم من هنوز یه سال وقت دارم. از لحاظ ناامید نشدن و انرژی برای ادامه‌ی زندگی. اما این جوون‌ترها چی‌؟ یا مثلن‌ آلیس که صب تا شب جلوی چشمم‌ه.

نق

 سفرنامه‌ی یک روزه را نوشته‌ بودم و امروز می‌خواستم ازش هیجان‌زدایی- همان پز زدایی- کنم و پست‌ش کنم این‌جا. وقت نکردم. از صبح می‌بایست یک تفاهم‌نامه‌ی دو میلیون دلاری را که باید با ایتالیا امضا کنیم با انواع و اقسام قوانین سازمان  و کامنت‌های که مشاور حقوقی وزارت امور خارجه‌شان داده بود، چک می‌کردم. بعد هم بی اغراق یک و نیم ساعت طول کشید تا پنج صفحه تفاهم‌نامه را در دو نسخه پرینت بگیرم و بفرستم برای سفیر که امضا کند. خودم یک پرینتر رنگی دارم و یک  سیاه و سفید، از دیروز جفت‌شان کار نمی‌کند. کامپیوترم به سه تا پرینتر شبکه وصل است که همه شان کم‌رنگ پرینت می‌گرفتند. کارتریج‌ها را با کارتریج‌های نو عوض کردم. بدون استثنا هر سه تا کارتریج نو لک می‌انداختند روی کاغذ، با سه تای دیگر عوض کردم دوباره همان. حتمن در پاکستان تولید شده‌اند. تفاهم‌نامه را به مدیر بخش آموزش ایمیل کردم و خواهش کردم که برای‌م پرینت‌ش بگیرد.  توی پاریس این من نبودم که تفاهم نامه‌ را باید بازخوانی و تصحیح می‌کردم. اصلن یک واحد چهل نفری داشتیم برای این‌کار. چهارتا مشاور حقوقی عالی‌رتبه تفاهم نامه‌های بیست هزار دلاری را چهار بار بازخوانی‌ می‌کردند، بعد هم منشی‌های‌شان که هیچ کاری جز پرینت گرفتن نداشتند آن را با بهترین پرینترهای دنیا در یک دقیقه پرینت می‌گیرند. دارم روانی می‌شوم از این‌که هیچ چیزی این‌جا کار نمی‌کند. نه تنها سیستم و آدم‌ها و ترافیک که حتی پرینت‌ترها و اسکنرها هم. همه‌ش تقصیر پاکستان است. جنگ، طالبان، پرینترها، تخم‌مرغ‌های تاریخ مصرف گذشته، گرد و خاک. همه چیز.

برگشتم. 

سارای من داره دوباره می نویسه. بعد از ده سال.

Savage

Savage

گوشواره پرنده‌ی آبی

این‌که این روزها داریم به چه فکر می‌کنیم از این‌که این روزها داریم چه کار می‌کنیم مهم‌تر است، این تنها راهی است که می‌شود به هم نزدیک بمانیم مستقل از این‌که کجا زندگی می‌کنیم. ژرالدین دارد این‌ها را می‌گوید وقتی  بشقاب‌های غذای جلوی‌مان را جا به جا می‌کند. یکی‌مان سالاد رست بیف سفارش داده و آن یکی تون که از نیمه با هم عوض کنیم.
بهش می‌گویم نمی‌دانم این روزها به چه فکر می‌کنم؛ حالم خوب است یا حتی خیلی خوب و طبق معمول وقت‌هایی که حالم خوب است  نگرانی مدام‌م این است که در دام راحتی با سیستم هم‌راه شدن بیافتم. می‌گوید ماها هر جور که حساب‌ش را کنیم با سیستم همراه شده‌ایم و داریم با چرخ‌های‌ش می‌چرخیم. اما خب این تنها راه‌است برای ‌این‌که که صدای‌ت شنیده شود و بتوانی تغییرات کوچکی که دوست داری را ایجاد کنی. اگر نه باید مثل الزا بزنی زیر همه چیز و آنارشیست شوی، که آن هم تنها جایی که ممکن است چند درصدی بپذیردت آکادمی است. یا شایدم کلن به خاطر راحتی‌ش این راه را انتخاب کرده‌ایم.
ژرالدین دارد با ژولیت کار مونتاژ فیلم جدید فرهادی را انجام می‌دهند. امروز قرار بود فرهادی بیاید و نتیجه‌ی دو هفته‌ی اول کار را ببیند. این‌قدر استرس داشت که زنگ زد برویم با هم ناهار تا مجبور نباشد این دو سه ساعت باقی مانده را به جلسه‌ فیلم بینی‌شان با کارگردان فکر کند. هی می‌گوید می‌ترسد تفاوت‌های فرهنگی مانع شود راحت حرف‌های هم را بفهمیم و با هم کار کنیم. می‌گویم بی‌خیال، توی این سطح از کار تفاوت‌های فرهنگی نقش مهمی ندارند. می‌گوید از بعد از دیدن چهارشنبه سوری این برای من مثل یک رویا بود و من حالا دارم زندگی‌ش می کنم.

تا جلوی در دفتر کارش همراهی‌ش می‌کنم و بعد قدم زنان می‌روم به سمت  کتابفروشی ژیلبر ژوزف که چند کتاب صوتی بخرم. هیچ ایده‌ای هم ندارم چه کتابی می‌خواهم. توی راه به چیزی که فکر می‌کنم نگرانی از رابطه‌م با سیستم نیست. به این فکر می‌کنم که دوستی‌هایم را از فاصله‌ی دور نمی‌توانم حفظ کنم  مگر این‌که بتوانیم یک روز معمولی هم‌دیگر را تصور کنیم. مهزاد یک‌بار نوشته بود، این‌بار که آمدی باید یک عالمه حرف بزنیم، دیگر نمی‌توانم تصور کنم روزت چطور می‌گذرد، به چی فکر می‌کنی. پاریس که آمدم روز اول شارل گفت که می‌ترسم یک‌سال بعد نشناسمت سارا، همین تابستان هم که برگشته بودی توی بیمارستان همه‌ش داشتم به این فکر می‌کردم این سارای قبلی نیست، سارایی که پاریس بود از این اتفاق‌ها برای‌ش نمی‌افتاد، محافظه‌کارتر از این حرف‌ها بود.

من هم می‌ترسم؛ تمام سرمایه‌ی زندگی من سرمایه‌ی اجتماعی‌م است. واقعن جز این هیچ‌چیزی ندارم. می‌ترسم روش زندگی‌م آدم‌های‌م را ازم بگیرد. تجربه‌ی از ایران (و حتی از شیراز به تهران) رفتنم البته بهم ثابت کرد من در دامی که بیشتر نزدیکانم افتاده‌اند (سارا ت، دام است این؟)، نمی‌افتم. دور نمی‌شوم، نمی‌برم، نسبت به ایران نوستالژیک هم نمی‌شوم، مکان‌ها و گذشته برای‌م واقعی باقی‌ می‌مانند. در پنج سال گذشته دو سه ماهی یک بارایران بوده‌ام، علی رغم این‌که من هم همه‌ی دلیل‌های لازم را برای نرفتن- یا نتوانستن رفتن- داشته‌ام. به آدم‌هایی که برای‌م مهم بوده‌اند همان‌قدر نزدیک‌م که قبلن بودم. این بود که از پاریس رفتن آن‌قدرها هم برای‌م سخت نبود؛ فکر می‌کردم راهِ رفتن و پل‌های پشت‌سر را خراب نکردن بلدم، فکر می‌کردم مثل یک تکنیک است، وقتی با آزمون و خطا یک‌بار یادش گرفتی، دیگر برای همیشه است. هنوز هم نمی‌گویم این‌بار را نمی‌توانم، هنوز هم نمی‌گویم که دارم می‌شوم مثل بقیه‌‌ي مهاجر‌هایی که بیش‌تر پناهنده‌‌اند تا مهاجر. اما می‌ترسم. اعتماد به نفس آدمی را ندارم که این راه را یک بار رفته. 

شاید ویژگی کابل باشد. دوستان و خانواده‌ات نمی‌توانند زندگی‌ات را تصور کنند، نمی‌توانند بدانند حالا تو چطوری به خبرها به  کتابها و فیلم‌ها و موقعیت‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهی. می‌ترسند تجربه‌ای را پشت سر گذاشته‌ باشی که حالا دیگر مثل قبل نباشی. نتوانند پیش‌بینی‌ات کنند. بخش مهمی از لذت دوستی‌های قدیمی این است که می‌توانی عکس‌العمل طرف‌ مقابل‌ت را توی موقعیت‌های مختلف تصور کنی.

پ.ن: یکی نوشته بود وقتی دیوار چهارم را دیدم نظرم را بنویسم. نظر حرفه‌ای ندارم چون تئاتر بین حرفه‌ای نیستم. اما نظر غیر حرفه‌ای‌م این است که: خیلی خوب بود لعنتی. کلن من وقتی می‌روم تئاترهای امیررضا بعدش بیش‌تر از این‌که به خود تئاتر فکر کنم به این فکر می‌کنم که با این‌که همیشه این همه دوست خلاق و باهوش دور و برم داشته‌ام که ازشان ایده و انرژی بگیرم، هیچ غلطی توی زندگی‌م نکرده‌ام.

دیوار چهارم

قرار شد از راه تهران برم پاریس تا بتونم "دیوار چهارم" رو ببینم.  رقص روی لیوان‌ها رو  هنوزم که هنوزه دلم می‌سوزه که روی صحنه ندیدم‌ش. گرچه مثل روز برام روشنه که این می‌رفت جشنواره‌های جهانی و من بالاخره توی پاریس یا یه جای دیگه می‌دیدمش. می‌خوام تلاش کنم امیررضا بیاد کابل تئاتر رو اجرا کنه. اول باید تیم تئاتر رو راضی کرد بعدش هم یه انستیتو مناسب اینجا پیدا کنم که دعوت شون کنه. مثلن گوته. چه نسیمی می شه توی این فضای بسته ی کابل.

از حذف کردن‌ها

‘You are the average of the five people you spend the most time with.’ 
~Jim Rohn

And that dread city of Cabool, Set at the mountain's scarped feet

این حال من است پارسال همین موقع‌ها. اگر وبلاگ نمی‌نوشتم کی ممکن بود یادم بیاورد که چقدر این روزها حالم خوب است. غم خفیف و مه آلود فیلم‌های فرانسوی(یا کلن اروپایی) دیگر توی زندگی‌م وجود ندارد. شاید دلیل ساده‌اش این باشد که اروپا زندگی نمی‌کنم. احتمالن اگر لوس آنجلس زندگی می کردم زندگی‌م هالیوودی می شد. حالا خشن است، درست مثل فیلم مولف‌ی از زندگی در آسیای مرکزی. خوشحال و خشن. مه روی زندگی‌م بخار شده. زندگی در آسیای میانه، فارغ از خوبی و بدی‌ش، شارپ و شفاف است.

Fighting with vs. fighting for

Fighting with vs. fighting for:

When there's a change in your tribe or your organization or your trusted circle, you face two choices:

You can fight with the person creating the change, push back against them and defend the status quo.

Or you can fight for the person, double down on the cause, the tribe and the relationship, and refocus your efforts on making things work even better than they did before the change.

They're similar emotions and efforts, but they lead to very different outcomes.

How to look older

شبیه یک حمله بود به ذهن م. هیچ کس مستقیمن یا به طور مشخص یا به منظور بدی چیزی نگفته. اما یک باره همه ی جزییات کنار هم جمع شده و باعث شده از دیروز بهش فکر کنم. بالاخره امشب وقتی رسیدم خانه گوگل کردم: ?How to look older قبل از این که بخوابم، با موبایل م گوگل می کنم .  چند صفحه ی مرتبط پیدا شد که چند تا توصیه در مورد آرایش مو داشت برای این که سن ت بالاتر به نظر برسد. نصفه نیمه خواندم و تلفن م را گذاشتم و کنار و به این فکر کردم که این عجیب ترین جستجوی گوگلی م بوده. هیچ وقت فکر نمی کردم یک وقتی، آن هم وقتی تازه یک هفته است سی سالگی را رد کرده ام و قاعدتن باید دچار بحران دهه ی جدید بشوم دنبال مسن تر به نظر رسیدن بگردم، اما خسته ام از این که دیگران فکر کنند جوان تر از آنی هستم که واقعن هستم. یک چیزی یک جایی غلط است که من را به این جا کشانده. باید بهش فکر کنم.

خسته. خسته. خسته...

 

 

 

 

 

 

I want to put you in a category

ست یک پست نوشته، بی نظیر، که از این به بعد هر کس به خاطر این که آدم ها را طبقه بندی می کنم به م انتقاد کرد ارجاعش می دهم به آن.

I want to put you in a category

When I meet you or your company or your product or your restaurant or your website, I desperately need to put it into an existing category, because the mental cost of inventing a new category for every new thing I see is too high.

I am not alone in this need. In fact, that's the way humans survive the onslaught of newness we experience daily.

Of course, you can refuse to be categorized. You can insist that it's unfair that people judge you like this, that the categories available to you are too constricting and that your organization and your offering are too unique to be categorized.

If you make this choice, the odds are you will be categorized anyway. But since you didn't participate, you will be miscategorized, which is far worse than being categorized.

So choose.

What is this thing? What are you like? Are you friend or foe, flake or leader, good deal or ripoff, easy or hard, important or not? Are you destined for the trusted category or the other one?

Make it easy to categorize you and you're likely to end up in the category you are hoping for.

توضیح در مورد دکوراسیون داخلی خانه ام a year in the merde

ساعت تلفنم را گذاشته ام که ساعت شش و نیم بیدار شوم. دیشب که ساعت را تنظیم می کردم احتمالن صبح خودم را تصور می کردم که ساعت شش و نیم مثل یک آدم هیجان زده و خوشحالی که اصلن خواب آلود نیست از ساعت شش و نیم تا هشت و نیم می نشیند پشت میز و مقاله ای را که باید تمام کند قبل از اینکه سر کار برود تمام می کند.

نتوانستم تکان بخورم از جای م. از روی موبایل م می بینم که ایمیل های نخوانده ام از دیروز هم زیادتر شده. دوباره ساعت را تنظیم می کنم. روی هفت و نیم. از شش و نیم تا هفت و نیم را بی وقفه خواب می بینم. خواب می بینم یک بچه ی زیر یک ساله دارم و  بر خلاف تمام وقت های پیش که خواب بچه می بینم با ترس و ناراحتی و نگرانی از خواب بیدار نمی شوم. فکر کنم زندگی م از این نظر به بعد از این خواب و قبلش تقسیم می شود، اگر این پایان کابوس های کاملن شبیه و تکراری باشد که در آن یک بچه ی چند روزه دارم که گم اش می کنم یا جایی جایش گذاشته ام و در حالی بیدار می شوم که فکر می کنم بچه حتمن از گرسنگی مرده و نمی توانم پیداش کنم و از خودم بدم می آید که ای وای من چرا بچه دار شدم و با مسوولیت ش چه کنم. اما ساعت هفت و نیم که بیدار می شوم حالم گرفته است که خوابم تمام شده. آن بچه ی یک ساله را می خواستم، هیچ ناراحت نبودم که دارمش و و کلی هم خوشحال و هیجان زده بودم که مال من است. 

تلو تلو خوران و با حال گرفته از خوابی که تمام شده بلند می شوم. پرده را کنار می زنم. آقای نگهبان بانک توسعه ی آسیایی توی اتاقکش نشسته و حواسش جمع اتاق من می شود. فکر می کنم امروز نه تو را به خدا. امروز برای تغییر حالم احتیاج دارم پرده های اتاق را کنار بزنم و کسی آن روبرو بهم زل نزده باشد. رادیوم را بر می دارم و می رم توی حمام دوش می گیرم و بی بی سی، تنها رادیوی انگلیسی زبان موج اف ام، گوش می کنم.

بلک بری م را بر می دارم و سه طبقه را پایین می روم. دیوید و آنجلا آماده برای رفتن  و ایستاده دارند بی بی سی نگاه می کنند که از مرگ بن لادن می گوید. تا قهوه ام آماده شود توی آشپزخانه می ایستم و ایمیل های نخوانده را می خوانم. بعد هم می آیم توی اتاق نشیمن و در حل قهوه خوردن بقیه شان را می خوانم. همه شان ایمیل های وبلاگ است که از چهار روز به این طرف کنار گذاشته ام که بعدن بخوانم. در مورد پست a year in the merde . نمی توانم مطمئن باشم اما فکر کنم بیش ترین تعداد ایمیل هایی باشد که برای یک پست گرفته باشم. شاید هم نه، شاید آن اوایل هم که هی می نوشتم چرا نویسنده نشدم خیلی زیاد ایمیل گرفتم. آن وقت ها کامنت هم بود البته. از چند ماه پیش تقریبن کامنت دانی را بسته ام. اگر کاملن بسته نیست و هنوز بعضی ها می توانند کامنت بگذارند - البته بعد از گذشتن از هفت خوان - دلیلش این است که بلد نبودم کاری کنم که همه ی کامنت های قبلی حذف نشود و اما کامنت گذاشتن جدید ممکن نباشد. بستمش چون فکر کردم کسی که برای ش مهم باشد ایمیل می زند. و حالا خیلی ها ایمیل زده اند. به طور شوکه کننده ای خیلی ها.

خب من باید برگردم یک چیزی را که قبلن هم دوباره در مورد وبلاگ گفته ام بگویم. وبلاگ من مثل خانه ی من است. مثل خیلی از وبلاگ ها دفتر حزب، روزنامه ی شخصی یا دفتر کار نیست. این طوری نیست که برای گسترش نظراتم ازش استفاده کنم. علاقه ای ندارم که درش بحث های حساب شده و منطقی راه بیاندازیم.همیشه خواسته ام دنج نگه ش دارم. حاضر هم نیستم که در مورد چیزهایی که می نویسم توضیح دهم، چون براساس همین مثال خیلی خوب خانه، مثل این است که خانه ات دوره داشته باشی، بعد آدمها بیایند دور هم جمع شدنی ها و از دکوراسیون خانه ت ایراد هم بگیرند. یا بگویند بهتر نیست شب ها به جای روشن کردن کامل خانه یکی دو لامپ کوچک را روشن کنی تا خانه نور ملایمی داشته باشد؟ این اتفاق اگر در واقعیت هم بیافتد من شانه بالا می اندازم و می گویم: نوچ من این طوری دوست دارم و اگر طرف دوست نزدیکم نباشد می گویم مجبور نیستی بیایی.

 همین بوده که مثلن مخالف این بوده ام که توی جاهایی مثل بالاترین به نوشته های اینجا لینک بدهند، مثل این است که خانه ات یک مهمانی دوستانه داشته باشی بعد هر کسی از توی کوچه رد می شود بیاید مهمانی. مخاطب هم برای م مهم است. اما کیفی. افزایش کمی مخاطب واقعن مهم نیست. روزنامه نگار هم که بودم  ترجیح می دادم توی یک ماهنامه ( یا حداکثر هفته نامه) خوب با تیراژ محدود کار کنم تا یک روزنامه با تیراژ میلیونی.

حالا احساس می کنم که باید به دوستان نزدیکم که پای ثابت دوره ها هستند  در مورد دکوراسیون داخلی خانه م توضیح بدهم. کلن توضیح دادن  کار سختی است برای من. یکی از اولین معیارهای آرامش من این است که مجبور نباشم چیزی را به کسی توضیح دهم. با توجه به آدم خودسری که من هستم قاعدتن باید هنوز هم قابلیت این را داشته باشم که شانه بالا بیاندازم و بگویم من این طوری دوست دارم یا بدتر: خب نیایید. اما نیستم. آنقدرها هم خودسر و بی اعتنا نیستم، مخصوصن وقتی آدم نزدیکی حرفی را اصلن درست متوجه نشده. اما به هر حال وسوسه ی گفتن: به درک، همیشه و در همه ی مراحل زندگی با من هست و اتفاقن یکی از دستاوردهای شخصی م می دانمش.

ببینید من بیشتر از این که از امریکا به خاطر سیاست های خارجی اش نفرت داشته باشم، از "سیستم" ش بدم می آید. دقیقن همین کلمه را هم به کار برده ام ولی هیچ کس جز"سیاست های خارجی" را ندیده. سیستم وقتی می گویم یعنی سیستم سرمایه داری اش - و از همین جا اعلام می کنم به هیچ وجه در دام بحث کردن در مورد فواید سرمایه داری و درافتادن با طرفدارهای سرمایه داری یا آدمهای همیشه حد وسط که می نشینند سرمایه داری را با کمونیسم و سوشالیسم مقایسه می کنند نمی افتم- به نظرم ارزش های سرمایه داری توی این جامعه تبدیل شده به ارزش هایی مثل ارزش های دینی در یک جامعه ای مثل عربستان. لطفن نگویید تو که تا حالا نبوده ای چرا قضاوت می کنی. من آدم کلی گرایی هستم. فکر نمی کنم شناخت ما از جهان باید بر اساس استقرا به دست بیاید، تجربه های جزیی نمی تواند به نتیجه گیری های کلی ختم شود. یک نفر دقیقن کجاهای امریکا و هر جا باید چند سال زندگی کند تا شما اجازه دهید یک نظر کلی یا دیدگاه  در مورد این کشور داشته باشد؟ روش اگر استقرا باشد یک عمر هم کافی نیست تا به یک دیدگاه شخصی برسید. برای من سمبل ها کافی است. سمبل ها انگار که نتیجه ی سالها جمع کردن تجربیات جزیی را به شکل یک نتیجه گیری کلی دو دستی تقدیم ما می کنند. برای من رسانه های امریکایی و هالیوود و تبلیغات و مصرف گرایی، سیستم بانکداری و بهداشت و رییس جمهور و سیاست های خارجی یک کشور کافی است تا تکلیفم در موردسیستم ش روشن شود. 

فکر می کنم الان وقتش است که من به جای جواب دادن به یک یک آن ایمیل ها یک سوال ساده از شما بپرسم و متهم تان کنم: "از همه چیز گذشته، این که یک آدمی از یک کشوری آنقدری خوشش نیاید که تعطیلاتش را خرج ش کند آیا آن قدری تکان دهنده است که ایمیل های عصبانی می فرستید و از آدم در مورد دکوراسیون خانه ش توضیح می خواهید؟" برای من تکان دهنده نیست.  تعطیلات ما محدود است. مثلن هشت هفته در سال. سالی دو کشور هم که برویم - که نمی رویم- در سی سال کاری می شود شصت تا...  پس مشکل چیست؟ دلیلی که برای این که تعطیلات نمی روم امریکا آورده ام؟  آیا شما در زندگی شخصی تان و وقتی با دوست نزدیک تان حرف می زنید سعی می کنید به جای این که خودتان باشید پالتکلی کارکت باشید؟ خب من به همان دلیل هم حاضر نیستم بروم عربستان سعودی. چرا این یکی برای تان تکان دهنده نیست؟ اگر می نوشتم عربستان هم ایمیل عصبانی می فرستادید؟ نه. صرفن چون برای شما امریکا خیلی بهتر از عربستان سعودی است؟  برای من این طوری نیست. تازه آدم های مسلمانی اطرافم می شناسم که فکر می کند آدم اگر یک سفر خارجی بتواند برود باید عربستان سعودی باشد. از سیستم هیچ کدام شان خوشم نمیاید. کاپیتالیسم در امریکا هم مثل دین است در عربستان. مردم ش هم همان قدر برای من دورند. یکی بمب به خودش می بندد که دیگران را نجات دهند، آن یکی هم به رییس جمهوری رای می دهد که برود دیگران را با بمباران نجات دهد. هر دو دچار توهم اند که راه نجات جهان را می دانند. من نه آدم های این طوری را می توانم تحمل کنم و نه جامعه ای را که حس غالب اش این است.

درک تان می کنم. حرفم برای برای تان عجیب بوده چون خلاف جهت جریانی است که می شناسید. اما لطفن با این واقعیت تکان دهنده آشنا شوید  که همه مثل شما فکر نمی کنند. شما صرفن شانس آورده اید که در این مورد اکثریت اید و کم تر در معرض این واقعیت قرار می گیرید. به آدم هایی فکر کنید که خوردن به دیوار ارزش های اکثریت تبدیل به یک اتفاق هر روزه در زندگی شان شده و احساس آرامش کنید.

باورم نمی شودم که نیم ساعت است نشسته ام در مورد دکوراسیون داخلی خانه م توضیح می دهم. واقعن به خط قرمزم مماس شده ام الان. اما سطح حرفهای غیر منطقی ایمیل ها طاقتم را تمام کرده بود و فکر کردم نمی توانم یکی یکی جواب دهم.

این از پست هایی است که اگر روی شان بخوابم بی خیال پابلیش کردن شان می شوم. پس نمی خوابم.

یک. فکر کردم وقتش است  وبلاگ مورد علاقه م رو با بقیه شر کنم. 

دو. آهسته و پیوسته ترین کاری که در زندگی ام انجام داده ام وبلاگ نوشتن. 

سه. شش ماه است حالم خوب است. خیلی خوب. پارسال این موقع حالم خیلی بد بود. دچار توهم شده ام که  راه حل همه ی مشکلات آسیای میانه است. 

چهار. If it's important to you, you'll find a way, if not you'll find an excuse

پنج. ملت چرا هار شده اند؟ برای یک پست که درش نظرت را گفته ای بر می دارند بهت فحش می نویسند. این وبلاگ خیلی شخصی ست. بی خیال گیر دادن به نظرهای خیلی شخصی آدم ها شوید، من که رییس جمهور نیستم که اگر فلان نظرم به نظرتان اشتباه می رسید عصبانی می شوید (از این لحاظ که در زندگی جمعی یا زندگی شما تاثیری ندارد). نظرهایم مال خودم است، وابسته اند به چیزهایی است که توی زندگی م خوانده ام، یاد گرفته ام و تجربه کرده ام؛ احساس می کنم به سختی به دست شان آورده ام و در نتیجه برایم خیلی مهم اند، با بحث هم نظرم عوض نمی شود. صرفن تجربه و یادگیری شخصی ممکن است عوض شان کند که آن هم عصبانیت و داد زدن دیگران درش تاثیر ندارد.

شش. L'avenir est un choix de tous les jours

هفت.  dumb Britain این اولین بار است که یک کتاب طنز به بقیه توصیه می کنم. عالی است.

هجده سنبله - جاده ی جلال آباد

توی جاده ی جلال آبادیم. به سمت کابل. راننده های ما از جاده ی جلال آباد می ترسند. هر بار می گویم می خواهم بروم یونوکا می گویند خب می مانیم تا برت گردانیم. دلیلش این است که نمی خواهند این جاده را چهار بار در یک شب بروند و بیایند. می گویند ممکن است جلومان را بگیرند، به تایرها شلیک کنند یا منفجرمان کنند. پس برای چی  سازمان ما رفته مهمترین و بزرگترین مجموعه ش را توی جاده ی جلال آباد بیست کیلومتری کابل ساخته؟ نمی دانم. این است که من هر بار می روم یونوکا یک روز همان جا می مانم تا راننده نه مجبور شود شب سه -چهار ساعت آنجا منتظر من بماند و نه چهار بار در یک شب این مسیر را برود و بیاید. 

حالا صبح شنبه است. از پنج شنبه شب آنجا بوده ام. مهمانی پشت مهمانی. باربیکیو. شب ها خوب است دور همی توی خانه  بازی می کنیم. حرف می زنیم. شام درست می کنیم. اما باربیکیوهای بعد از ظهرهای جمعه و شنبه شان خیلی خیلی غمگین است. آدمهای از خانواده و زندگی شان دور افتاده. در مجموعه های شبه نظامی خشک و بی بار و درخت و خانه ها یا کانتینرهای سازمانی زندگی می کنند و عصرهای روز تعطیل میان خانه های شان با همان آدم های ثابت دور هم باربیکیو دارند. البته آدم به همه چیز عادت می کنند. اینها هم نق نمی زنند. من هر بار شب توی کانتینر می مانم به کابوس روزی فکر می کنم که مجبور شوم چنین جایی زندگی می کنم؛ چون می دانم که ازش فرار نمی کنم، تن می دهم بهش. 

برگردم به جاده ی جلال آباد صبح شنبه هجده سنبله سال نود و یک. ماشین هایی که با پرچم سیاه از کنارمان رد می شوند حواسم را از یونوکا پرت می کنند. بعضی هاشان  هم با یک پرچم عجیب روی کاپوت شان را پوشانده اند. سیاه و سفید و سبز. به جای سیاه و قرمز و سبز که پرچم افغانستان است. ماشین سومی که رد می شود یادم می افتد که چرا پرچم سیاه. پشت پیکاپ عکس مسعود را با یک کلاشنیکوف زده. امروز سالگرد مرگ احمد شاه مسعود است. در حالت عادی هم تمام شهر کابل پر از عکسهای احمد شاه مسعود است. کمتر عکس کرزای را به تنهایی دیده ام. همیشه عکس این دو تا با هم است. مسعود با کاشنیکوف و کلاه بدخشانی و کرزای با عبا و کلاه پشتون. 

مسعود را یک جور عجیبی دوست دارم. یک بار که در مورد چرایی ش مفصل می نویسم. خلاصه اش این است که در سرزمینی که سنگ روی سنگ بند نمی شود و کل تاریخ مدرن ش، تاریخ خیانت های هم رزمان به هم دیگر هست، مسعود هیچ وقت خیانت نکرد، کاری که حکمتیار و ربانی و دوستم و حتی شاهزاده ها به یک اشاره ی پاکستان و سیا و روسیه و گاهی ایران بهش تن می دادند. اما هیچ وقت جرات نکرده ام اینجا با افغان ها در مورد این که مسعود چقدر برایم محترم است حرف بزنم. می ترسم همان حسی بهشان دست بدهد که به من دست می دهد وقتی یک مسلمان خارجی - معمولن عرب- به احمدی نژاد اظهار عشق می کند. 

حالم جور بدی تغییر می کند. توی هوای بارانی جاده ی جلال آباد به این فکر می کنم که نکند جدی جدی همان طوری که خیلی ها می گویند مسعود واقعن تنها فردی بوده که می توانسته افغانستان را متحد کند و  حالا یازده سال است که دیگر چنین شانسی وجود ندارد.

یادم است نشنال جئوگرافیک آخر مستند "Inside the Taliban" در  جمله ی  آخر نتیجه گیریش گفت:
The only thing standing in the way of future Taliban massacres is Ahmad Shah Massoud

A year in the merde

با ویلیام سر سیاست دعوای مان شد و دوستی مان برای همیشه به هم خورد. استیون کلارک در کتاب "A year in the merde" که تجربه  زندگی یک ساله اش  را در پاریس به شکل داستانی نقل می کند، در توصیف یکی دیگر از  ویژگی های فرانسوی ها که اصلن نمی فهمدش، جریان به هم خورده رابطه شان با دوست دختر فرانسوی اش را تعریف می کند. در شرایطی که خیلی باهم خوش بخت بوده اند و هیچ مشکلی هم نداشته اند و همه چیز به طرز افسانه واری خوب پیش می رفته، سر حمله ی امریکا به عراق – آن سال فرانسه جلوی انگلیس و امریکا ایستاد و تا آخرش با حمله به عراق مخالفت کرد- با هم دعوای شان می شود و رابطه شان به هم می خورد.  یا به عبارتی دوست دخترش با ستیون که بریتیش است سر اینکه نخست وزیر بلر همراه امریکا به عراق حمله کرده، دعوایش می شود. نویسنده می گوید هر رفتار فرانسوی ها را متوجه شوم- که کتاب پر از این ویژگی هایی است که برای بریتیش ها غیر قابل فهم است- این یکی را نمی فهمم. نمی فهمد چطور جنگ عراق یا اصلن بازی های سیاسی می تواند برای فرانسوی ها این قدر مهم شود که رابطه ی شخصی شان را به هم بزنند.

برای من برعکس ش بود، یعنی مهم بودن این چیزها  این قدر بدیهی بود که اولین بار وقتی کتاب را خواندم فهمیدم برای عده ای بدیهی نیست. با ویلیام سر امریکا دعوای مان شد و من مطمئن شدم فقط در شرایطی می توانم با یک امریکایی یا ساکن امریکا دوست باشم که منتقد جدی سیستم کشورش باشد. دعوا که می کردیم توی ذهنم دوستان امریکایی م را شمردم: نیتان، جیکوب، رنه. هر سه شان هم به خاطر انتقاد (یا حتی نفرتی) که از کشورشان دارند بیرون از امریکا زندگی می کنند. شام رفته بودیم بیرون. بهم گفت که تعطیلات اکتبر را باهاش بروم نیویورک. گفتم فکر نکنم بشود، این طوری احساس می کنم تعطیلاتم را حیف و میل کرده ام. نیویورک اگر روزی بروم باید ماموریت کاری باشد که احساس نکنم از وقت خودم گذاشته ام. تعجب زده گفت مگر می شود کسی در مورد نیویورک یا اصلن امریکا این حرف را بزند. من هم شانه بالا انداختم گفتم متاسفانه ناراحتی م از سیاست های احمقانه ی امریکا و سرمایه داری ش باعث می شود که از هیچ چیزی از کشور به این بزرگی و متنوعی خوشم نیاید، حس م در مورد چین هم همین طور است اما به دلایل دیگر. گفت در مورد چین را شاید بفهمم به خاطر اینکه کشور دیکتاتوری ست و حقوق بشر را زیر پا می گذارند. اما امریکا که کامل ترین دموکراسی دنیا را دارد و آزاد ترین جای دنیا است چرا؟

سرم پایین بود داشتم منتو می خوردم. سرم را بردم بالا که با هم بخندیم به طنزش. جا خوردم از قیافه ش. جدی بود. داشت جدی حرف می زد. باورم نمی شد. من با آدمی سر میز نشسته بودم و چهارماه دوست نزدیک بوده ام که فکر می کند امریکا کامل ترین دموکراسی دنیا را دارد؟ من با این همه ادعا که می گویم آدمها را در ده دقیقه اول می شناسم؟ با خنده پرسیدم که هه داری شوخی می کنی؟ نه جدی می گفت. گفتم من امریکا هیچ وقت زندگی نکرده ام، جامعه ی امریکا را نمی شناسم. اما شما باید مردم خطرناک و ترسناکی داشته باشید اگر با کامل ترین دموکراسی دنیا حکومتی دارید که از جنگ جهانی دوم به این طرف دست از جنگ بر نگذاشته و بی وقفه دارد به کشورهایی هزاران کیلومتر آن طرف تر حمله می کند. با تعجب گفت کجا؟ به کی حمله کرده ایم؟ همه ی جنگ ها دفاعی بوده. جدی من با این آدم دوست بوده ام؟ ما جدی جدی ساعت ها با هم وقت گذرانده ایم؟ کنسرت رفته ایم؟ مهمانی؟ با هم خندیده ایم؟  من به عنوان دوست به دیگران معرفی ش کرده ام؟ پرسیدم واقعن می خواهی نام ببرم؟ تاریخ جنگ های تان را در مدرسه نمی خوانید؟ صرفن بعضی هایش بعد از جنگ دوم را بگویم؟ اشغال دوباره فیلیپین،یونان، تایلند، لائوس، کامبوج، چین، کره، ویتنام،  لیبی، هندوراس، چاد، جنگ خلیج فارس، هائیتی،  حمله به عراق، افغانستان...تازه این ها  آن هایی هستند که بدون رای زوری شورای امنیت امریکا مستقلن خودش وارد عمل شده. آنهایی که خودتان بهش  به جای جنگ صرفن می گویید “میلیتری آپریشن" که ته ندارد لیستش.

 گفت خیلی از این ها که برای نجات کشورها از کمونیسم بوده بعدش هم مواردی مثل لیبی و هایتی و هندوراس و چاد هم برای دفاع از دموکراسی بوده. افغانستان که حمله به یک کشور نبوده، جنگ علیه تروریسم بوده. اما من خودم هم با جنگ عراق مخالف بودم. روزها راهپیمایی کردیم علیه ش. همین است که می گویم کامل ترین دموکراسی دنیا هم هست. توانسیتم روزها علیه جنگ عراق مخالفت کنیم به زندان هم نیافتادیم مثل اکثر کشورهای دنیا (لحن ش جوری بود که تلویحن داشت با ایران مقایسه می کرد). گفتم به خاطر اینکه  مخالفین سیستم در اقلیت اند اگر خطرناک بودید زندان هم می افتادید. نیستید متاسفانه. جلوی حمله کشورتان به عراق  را نتوانستید بگیرید، کاری که فرانسوی ها توانستند بکنند. اتفاقن مخالفت های موضعی  بی ضرر این طوری خوب است برای سیستم؛ که به آدم هایی مثل تو بگویند ببین سیستم مان هیچ نقصی ندارد، حتی مخالفان هم توش جا دارند...پیش خودم احساس کردم دارم حرفهای چامسکی را تکرار می کنم. کلمات مال خودم نبود. ساکت شدم.

به دسر رسیده بودیم. اصلن نمی دانم چطور وسط آن داد و بیداد دسر سفارش دادیم. داشتم فکر می کردم ادامه بدهم  یا نه. این که همان حرف هایی را دارد تحویل من می دهد که سیستم شان تحویل جهان می دهد. گفتم ویتنام و تایلند و کامبوج و لائوس از شما کمک خواسته بودند ا زتروریسم نجات شان دهید؟ لیبی و هایتی و چاد از شما کمک خواسته بودند بهشان دموکراسی بدهید؟ اصلن کره جنوبی کمک هم خواسته باشد، شما چه کاره اید از آن طرف دنیا می آیید به کره شمالی حمله می کنید. گفت وقتی کسی در دردسری است که خودش متوجه نیست که نمی تواند کمک بخواهد.

برای من تمام شده بود. نباید بحث را ادامه می دادم. گفتم:

You are brain-washed, like almost everybody else in that system.

گفت : I think I’m brilliant enough not to be brain-washed, I’m a Julliard graduated and I think what you are 

saying is quite an insult

تمام شد. همان لحظه تمام شد. پشیمان هم نیستم. فقط وقت خداحافظی نمی دانستم آیا باید باهاش روبوسی کنم یا نه. 

Remember when your library card was your most prized possession?

I remember it when my Tehran University and then François Mitterrand library cards were my most precious possessions.
Feeling nostalgic, right now I don't even have a library card, let alone having one from a prestigious library.

دری و فارسی

نمی دانم آن لحظه ای که قبول می کنم چیزی را ترجمه کنم دقیقن چه فکری از سرم می گذرد که تمام قول و قرارهای قبلی ام را به خودم، که دیگر هیچ وقت هیچ چیزی ترجمه نکنم، یادم می رود. پنج سال پیش بعد از ترجمه ی یک گزارش صد و پنجاه صفحه ای و سه مقاله ی انسان شناسی از فرانسه به فارسی به خودم قول دادم که دیگر هیچ چیزی را در هیچ شرایطی برای ترجمه قبول نکنم. آدم باید بپذیرد که برای یک کارهایی ساخته نشده و به نظرم در سی سالگی وقتش است که لیست دقیق این چیزها را بداند و از لیستش هم پیروی کند. حساسیت م نسبت به زبان مبدا و مقصد و اصلن ناتوانی م از یافتن کلمه ی مناسب (توی حرف زدنم هم همین مشکل را دارم چه برسد به ترجمه چیزی که کسی دیگر نوشته) تلاش برای این که خوانش متن مقصد روان باشد و هم زمان متعهد هم باشم و..و..و... بیچاره م می کند.

در پاریس مدتها بود در معرضش قرار نگرفته بودم. سر کار مترجم رسمی داشتیم، بعدش هم اگر قرار بود چیزی از انگلیسی به فرانسه یا بر عکس ترجمه شود این قدر آدم نیتیو هر دو زبان وجود داشت که کسی سراغ من نیاید و من را در منگنه نگذارد. برای کارهای شخصی هم که لازم نداشتم.

در افغانستان دوباره برگشته م سر خانه ی اول. اصلن خانه ی منهای یک. قبلن اگر چیزی را قرار بود به فارسی ترجمه کنم، قبول که بیچاره می شدم اما در نهایت این قدر از نتیجه راضی بودم که انگار متن را خودم نوشته باشم. این طوری دست کم نتیجه کوفتم نمی شد. اینجا حتی به امید نتیجه هم نمی توانم این همه سختی را تحمل کنم.

هر چیز ساده و معمولی را که ترجمه می کنم - از یک نامه ی رسمی گرفته تا لیست برنامه های یک کنفرانس، تا چیزهای پیچیده تر و خیلی طولانی تری مثل مقاله ی علمی یا گزارش کاری- باید بعد از ترجمه بدهم به یکی از همکاران دری-زبان افغان م که ایرانی-زدایی ش کند: متن فارسی ایرانی را برگرداند به دری. به عبارتی بسیاری از کلمه ی های اصلی را که  جان به لب شده م که معادل فارسی خوبی برای شان بگذارم را برگرداند به انگلیسی، ی اضافه را بردارد و حتی همزه هم جایش نگذارد و تمام علایم جمع را پچسباند به کلمه ها و کلمه های دو تکه ای را بچسباند به هم. 

زلزله و روحیه جهادی که در ما نهادینه شده

چرا مردم این طوری* شدند؟ یه جوری از رفتن به مناطق زلزله زده و اعزام تیم مردمی به مناطق زلزله زده و انواع پیچیده کمک های مردمی حرف می زنند که انگار که نه انگار کلی ساختار رسمی برای این کار وجود داره. 
 این روحیه انقلابی مسخره حالم رو بد می کنه. انقلابی به این معنا که پشت پا بزنند به هر سیستم استخوان داری که وجود داره و فکر کنند از فردا خودشون می تونند امور رو در دست بگیرند (همون روحیه ی که باعث شد نسل قبلی انقلاب کند) یه عالمه آدم بی تجربه می رن اونجا و می شه عین بم. ما ساختار محکم و درست و حسابی داریم برای این شرایط، دلیل نمی شه چون رییس جمهور  یا دولت رو قبول نداریم، بدنه ی با تجربه ی سیستم رو هم قبول نداشته باشیم و خود بی تجربه مون شخصن آستین بالا بزنیم. خب می خواین کمک کنید هلال احمر برای همین کاره... از طریق نهادهایی که وظیفه شون همینه و همون جوری که می گن کمک کنید.

روحیه انقلابی این مردم من رو می ترسونه. معلومه جمهوری اسلامی واقعن در این سی و چند سال موفقیت آمیز عمل کرده در آموزش رسمی روحیه انقلابی و جهادی. جهاد! کلمه ش همینه. الان من در شبکه های اجتماعی فارسی زبانم فقط روحیه جهادی** می بینم، اون هم از آدمهایی که آدم ازشون توقع داره ارزش فرم و سیستم و سازماندهی شده عمل کردن رو در برابر محتوا و نیت خیر و جهادی عمل کردن بفهمند.


من از چنین جامعه ای می ترسم.

موقت
*یکی می گه از تهران راه افتادیم رفتیم کمک راهمون ندادند و این رو نشانه ی ناکارآمدی سیستم می دونه. یکی ساکن استانهای جنوبی بهش برخورده چون زنگ زده هلال احمر گفتند کمک جنسی نمی تونیم از اینجا بگیریم و معتقده که نمیخوان به مردم کمک کنند. یکی یه عکس از گروه امداد ترکیه ای گذاشته که لب مرز ایستادند-چند دقیقه؟- و عصبانیه که چرا اینا لب مرزند و راه شون نمی دن بیان کمک. یکی آدرس خونه‌ی فلان بازیگر معروف رو می ده می گه این آدم مطمئنیه برای کمک. اون یکی می گه دوست من از فلان روستا رد شده گفت فلان چیز احتیاج دارند... 

**معناش توی ذهن من (و نسل من؟) من کوشش و مبارزه و فعالیت با نیت خیر اما بدون تجربه و بی برنامه است. معنای دینی ش هم حتی یک جور جنگ واکنشیه، بی برنامه.